Bez prądu nie pojedziesz

Nawet najwięksi przeciwnicy samochodów elektrycznych mają świadomość, że do prawidłowego działania ich spalinowych maszyn, potrzebny jest prąd. Najpierw rozrusznik, czerpiąc energię elektryczną z akumulatora, uruchamia silnik spalinowy. Później alternator dostarcza niezbędną energię do zasilania urządzeń w samochodzie i ładuje akumulator.

Rozrusznik dawniej i dziś

Rozruszniki zaczęły pojawiać się w motoryzacji na szeroką skalę w latach 30. XX wieku. Mimo to, jeszcze kilkadziesiąt lat później dało się spotkać pojazdy odpalane na korbę. Kiedy rozrusznik odmawiał posłuszeństwa, choćby z powodu rozładowanego akumulatora, do gry wchodziła właśnie niezawodna korba. Umiejscowienie jej końcówki w odpowiednim miejscu i energiczne zakręcenie powodowało obrót wału korbowego i wprawienie w ruch tłoków. Mieszanka paliwowa wybuchała, a silnik zaczynał pracować.

Przez lata rozruszniki były udoskonalane wraz z postępem motoryzacji. Wprowadzenie na masową skalę systemów start-stop do nowych samochodów osobowych oznaczało konieczność przystosowania rozruszników do znacznie cięższej pracy. Jeśli kiedyś uruchamialiśmy silnik trzy, cztery razy dziennie, to dziś może być to nawet kilkadziesiąt startów każdego dnia. W okresie kilkunastu lat użytkowania pojazdu, oznacza to konieczność kilkudziesięciu tysięcy rozruchów silnika. To powoduje, że rozruszniki w trakcie cyklu swojego życia muszą sprostać znacznie większym obciążeniom, niż dawniej.

Jak zadbać o rozrusznik?

• Unikaj przeciążania rozrusznika: Jeśli silnik nie uruchomił się po kilku sekundach, przerwij proces i odczekaj chwilę przed ponownym przekręceniem kluczyka
• Upewnij się, że akumulator jest w dobrym stanie: Rozrusznik wymaga odpowiedniej ilości energii, aby działać poprawnie. Stary, rozładowany albo źle podłączony akumulator może wpłynąć negatywnie na żywotność rozrusznika.
• Zwracaj uwagę na nietypowe dźwięki: Jeśli podczas uruchamiania silnika słychać dziwne dźwięki, takie jak zgrzyty, tarcie lub klikanie, może to być oznaka problemu z rozrusznikiem. Nie ignoruj tych sygnałów i zleć kontrolę mechanikowi.
• Regularne przeglądy samochodu: W ramach regularnych przeglądów poproś mechanika o sprawdzenie rozrusznika, aby upewnić się, że działa poprawnie i nie ma żadnych oznak zużycia lub uszkodzeń.
• Ogranicz działanie systemu start-stop: Kierowca ma możliwość wyłączenia tej funkcji, znacząco zmniejszając liczbę uruchomień silnika. To pozytywnie wpłynie na żywotność rozrusznika. W niektórych samochodach system uruchamia się automatycznie po każdym starcie silnika.

Ciekawostka:
W miękkich hybrydach (MHEV) stosuje się systemy ISG. Mowa o generatorach elektrycznych, które łączą w sobie funkcje rozrusznika i alternatora. Sam proces uruchomienia silnika jest szybszy i cichszy, niż w samochodach ze standardowym rozrusznikiem.

Bez alternatora ani rusz

Alternator, czyli prądnica prądu przemiennego, odpowiada za generowanie prądu dla instalacji elektrycznej w samochodzie oraz za ładowanie akumulatora.

Ciekawostka:
Nikola Tesla w 1891 roku jako pierwszy zaprojektował i zbudował alternator.

Zanim w motoryzacji na masową skalę zaczęto stosować alternatory, a było to w latach 60. XX wieku, w samochodach osobowych stosowano prądnice prądu stałego. Coraz większe zapotrzebowanie na energię elektryczną w pojazdach spowodowało, że konieczne było zastosowanie urządzeń bardziej wydajnych i niezawodnych. W ten sposób pod maski naszych aut trafiły alternatory. Przez kolejne lata i te urządzenia przechodziły niezbędne modyfikacje, by sprostać coraz większym potrzebom. Większa ilość generowanego prądu przy mniejszej masie i rozmiarze oraz skuteczniejsze sposoby odprowadzania dużych ilości ciepła to wyzwania, z którymi musieli zmierzyć się ich konstruktorzy.

Współczesne samochody mają na pokładzie całą masę urządzeń, które wymagają odpowiedniej ilości energii elektrycznej. Zaawansowane komputery, kamery, ekrany, radary, wydajne systemy klimatyzacji, podgrzewane i wentylowane fotele, mocne systemy audio, elektrycznie sterowane szyby – to tylko niektóre z odbiorników prądu, do których prawidłowego działania niezbędne są alternatory.

Jak dbać o alternator?

• Jak wiele urządzeń elektrycznych, alternator nie lubi wody: Zalanie go choćby podczas mycia silnika, może spowodować poważną awarię.
• Regularne przeglądy i konserwacja: Nieprawidłowe napięcie akumulatora podczas pracy silnika może być oznaką niesprawnego alternatora.
• Unikaj częstego przeciążania alternatora: Używanie zbyt wielu urządzeń elektrycznych naraz (np. klimatyzacja, ogrzewanie, system audio) może obciążać alternator.
• Sprawdź pas alternatora: Pasek napędzający alternator musi być w dobrym stanie. Powinien być odpowiednio napięty i nieuszkodzony.
• Sprawdź łożyska: Łożyska alternatora mogą się zużywać. Jeśli słyszysz dziwne dźwięki, takie jak piski lub szumy, może to wskazywać na problem z łożyskami.

Zarówno rozrusznik, jak i alternator należą do tych elementów, które można regenerować. Decyzję o ewentualnej naprawie lub wymianie na nowy powinien podjąć mechanik po wcześniejszej diagnostyce.